بهترین مجموعه فرهنگ لغات و اصطلاحات کوچه بازاری و عامیانه قسمت 141

زیر قول خود ردن-به گفته ی خود عمل نکردن-عهد خود را شکستن
چراغ باران-چراغانی

دست از پا خطا نکردن-هیچ کار اشتباهی نکردن-تکان نخوردن

 

پیش انداختن-جلو انداختن-مقدم داشتن

پات-بی آبرو-بی تربیت

افتاده-فروتن-متواضع

از این حَسن تا آن حَسن صد گز رسن(در باره‌ی دو چیز گویند که ظاهری یکسان و بهایی بسیار متفاوت دارند)

 

زنگ-زمان آموزش درس یا فاصله ی میان دو درس در مدرسه

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

دست به نقد-بی درنگ-زود-فورن

توی دل کسی خالی شدن-ترسیدن-ناامید شدن

به جا آوردن-شناختن

حهاز-کشتی بزرگ

تیار کردن-آماده کردن

جی جی-خار پشت-جوجه تیغی

پیه سوز- پی سوز

 

خیط شدن-نگا. خیت شدن

چپه-کجی به یک سمت

 

تزئیناتی-کسی که کارش تزیین است

 

دو به دو-دو تا دو تا

خدا-بسیار زیاد-فراوان
از حد (توانایی) خود تجاوز کردن

توی هم لولیدن-با هم و کنار هم ایستادن و حرکت کردن

آخر و عاقبت(نتیجه‌ی خوب)

انگشت زدن-انگشت در چیزی فرو بردن-امضاء کردن با اثر انگشت

خانه زاد-نوکر-خدمت گزار

بستن دست کسی از پشت-در انجام کاری از کسی پیش بودن
 

بچگی کردن-بیخردانه

از خوشحالی در پوست نگنجیدن-از شادی سر از پا نشناختن

به خاطر داشتن-به یاد داشتن-از بر بودن

 
 

دم-هنگام
دراز به دراز-تعبیری برای کسی که مدتی دراز خوابیده است

باد به پشت کسی خوردن-بر اثر بیکاری تنبل و تن پرور شدن

بگیر بگیر-بازداشت افراد بسیار-توقیف گروهی

بی اشتها-بی میل به غذا

رقصیدن کلاه کسی در هوا-بسیار شادی کردن-کلاه خود را به آسمان انداختن
دُم سیاه-نوع مرغوب برنج گیلان-کبوتری که دم سیاه دارد
خوردن کسی با نگاه-نگا. با نگاه کسی را خوردن

اهل عمل-کسی که کم‌تر حرف می‌زند و بیش‌تر عمل می‌کند

 

از چیزی (کسی) متنفر و بیزار شدن

دیگ بار گذاشتن-گذاشتن دیگ غذا بر اجاق

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

زهره ی کسی را آب کردن-سخت ترساندن

پُرز دادن-روی آتش گرفتن مرغ پر کنده برای سوزاندن پرهای ریز آن

زنده به گور-کسی که در تیره روزی به سر می برد و زندگی اش فرقی با مردن ندارد

پنبه ی کسی را زدن-کسی را افشا و بی اعتبار کردن

درد دل-غم و اندوه درونی

 

خواری و زاری-پریشان حالی

 

بیراهه-راه میان بر ولی دشوار

دمبل و دیمبو-صدای دایره و دمبک-صدای بزن و بکوب

زبان را گاز گرفتن-از گفتن سخنی پشیمان شدن

افطاری-خوراکی که برای گشودن روزه می‌پزند

پل کسی آن سر آب بودن-کار کسی بسیار خراب بودن

تنگ آفتاب-درست در لحظه ی طلوع خورشی

خوش گوشت-آن که زخم تن او زود بهبود می یابد-خوش ادا-خوش اخلاق
تیغ زن-کلاه بردار-گوش بر

جاکن کردن-به حرکت درآوردن-کسی را از مقامی دور کردن

ابرو زدن-رضا دادن-اشاره کردن

رنجیده کردن-آزرده ساختن-رنجانیدن

ته تغاری-آخرین فرزند خانواده

 
حرام کردن-تلف کردن-از میان بردن نتیجه و فایده

داغ باطل زدن-از کار انداختن-از رونق و رواج انداختن

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

آهو چشم(معشوق، شاهد)

آن‌کاره(اهل آن کار (کار بد))

از دیوار مردم بالا رفتن(دزدی کردن)

دو لَتی-در دو لنگه ای
انداختن پشت گوش-سهل‌انگاری کردن-دیر انجام دادن-کوتاهی کردن
بی قواره-بد شکل

حرز جواد-دعایی منسوب به جواد امام محمد تقی

از کاسه درآمده-بیرون‌زده-ورقلمبیده

دست به چماق-چماق در دست-آماده ی چماق زدن

زیر دین رفتن-قرض دار شدن-مدیون شدن

دور از جناب ب-لانسبت

خیس کرده-تر کرده-در آب قرار داده

تنگ گذاشتن-زیر فشار قرار دادن

زیر پوش-جامه ی زیرین

 

چوب آخر را زدن-پایان کاری را اعلام کردن-مانند در حراج

 
پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

چس فیل-ذرت بو داده-نقل پیرزن

ریش کسی را در دست داشتن-از کسی نقطه ی ضعف در دست داشتن-از کسی گروی در دست داشتن

رو کشیدن-به کسی برای نزدیکی کردن تکلیف کردن

 
 

رج بستن-به ردیف کردن-دسته کردن

آلاپلنگی(مثل پوست پلنگ، گل باقالی)

خوشبختانه-از حُسن اتفاق

دخل و خرج کردن-درآمد بیش از هزینه شدن-سود بردن

دست و پا چلفتی-بی عرضه-نالایق-بی دست و پا

دلگشاد-بیرون آمده از غم و اندوه

تلپی-برای نشان دادن افتادن بدون مقاومت به کار می رود

آتش‌پا-فرز و چالاک-بی قرار

دل ای دل کردن-آواز اندوهگین خواندن

چَکی-وزن نکرده-یک جا

اره دادن و تیشه گرفتن(جنگ و دعوا داشتن)

باریک-دقیق-حساس

خشخاشی-نان خشخاش زده

خدا برکت-خدا بیش ترش کند

از زبان کسی مو در آمدن-کنایه از فرط تکرار و بی‌نتیجه بودن سخنی است

دوم از آن-در ثانی-دوم آن که

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن-کار را به نااهل سپردن

دریده-وقیح-بی شرم-پر رو

بزن و برقص-پایکوبی-ساز و آواز-رقص و آواز

چوب کاری کردن-از کسی پذیرایی زیاد کردن-به کسی محبت بسیار کردن-کتک زدن بیش از حد

از چشم کسی برق پریدن-شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد

به درک- به جهنم
رد زدن-رد پای کسی را گرفتن-نشان به جایی بردن

تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

آمد کردن-رخ‌دادن واقعه‌ای خجسته
پیش زدن-جلو زدن-سبقت گرفتن
از آب کره گرفتن(از آب روغن گرفتن)
حضرت فیل-شخصی موهوم با تیروی بسیار زیاد
داد کشیدن-عصبانیت و خشم نشان دادن
برزخ شدن-ناراحت شدن

 

تیله ی کسی بودن-گوش به فرمان کسی بودن-زیر اراده ی کسی بودن

داغ-مصیبت-اندوه-سخت گرم-سوران
درب و داغان شدن

چاقاله ،-چغاله میوه ی هسته دار نارس

آتشِ تر(شراب، لب معشوق)
بچه ی-اهل ِ

اتیکت-برچسب-آداب و رسوم-قاعده
 

پول و پله-پول

پس گوش انداختن-مسامحه کردن-به تاخیر انداختن

چشم دو دو زدن-تکان تکان خوردن چشم

خالی کردن تفنگ-شلیک کردن

خانوار-مجموع اعضای یک خانواده

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

 

جان به لب رسانیدن-صبر و طاقت کسی را تمام کردن

ابرو نازک کردن-ابرو تنگ کردن
دم زدن-حرف زدن-اعتراض کردن-جیک زدن

به روی کسی نیاوردن-از طرح موضوعی خودداری کردن-به سکوت برگزار کردن

آجیل مشکل‌گشا(آجیلی که برای گشایش کار می‌خرند و بین مردم متدین پخش می‌کنند)

پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن
الف به خاک کشیدن(خجالت کشیدن)

دروازه بان-محافظ دروازه در فوتبال-گلز

این کلاه آن کلاه کردن(قرضی را با قرض دیگری پرداختن، از ریش برداشتن روی سبیل گذاشتن، کلاه تقی را سر نقی گذاشتن)

استخوان را پیش گاو و کاه را پیش سگ انداختن(کار را به نااهل سپردن)

زورکی-از روی بی میلی-تصنعی

باج به شغال دادن-به شخصی پست رشوه دادن
پِغِله-ریزه میزه-کوچک و ظریف

خوردن بلا به جان-اصابت بلا با جان

آدم بی‌معنی(آدم بی‌خود)

دلچسب-دلپذیر-مقبول

انداختنی(جنس نامرغوب)

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند
بلد-راهنما-کسی که راه را می شناسد
تا خرخره زیر قرض بودن-وام بسیار داشتن

آجر شدن نان-از بین رفتن درآمد

برای کسی تره خرد نکردن-از کسی حساب نبردن-به کسی اهمیت ندادن-برای کسی اعتبار قائل نشدن

 

حساب سازی-خرج تراشی-تقلب در حساب داری

التفاتی-داده شده-مرحمتی-اعطا شده

جان من و جان شما-سوگند به جان من و شما

از نافِ جایی آمدن-کاری را به‌خوبی اهل جایی انجام دادن

برهوت-غیر مسکونی-خشک و بی انتها

آرد خود را بیختن و الک را آویختن-کسی که وظایف زندگی‌اش را انجام داده و دیگر توقعی از او نیست

باریک-دقیق-حساس

 
اهل کاری بودن(وارد بودن در کاری)

از ته ریش گذشتن-فریب دادن

دلداری دادن-تسلی دادن

 

بکُش-تا سر حد مرگ-بیش از حد توانایی

رو رفتن-بر زمین افتادن اسب از جلو و بر زانو ها

حقوق بگیر کس-ی که ماهانه دستمزد می گیرد

 

آسمان به زمین آمدن(رویدادی مهم و عجیب پیش آمدن)

از پاشنه در کردن(پیاده راه درازی را طی کردن)

حرف پراندن-بدون اندیشیدن چیزی گفتن

انگشت بلند کردن(اجازه‌ی سخن خواستن)

باد توی گلو انداختن- باد به غبغب انداختن

از رو بردن(خجالت دادن، مقاومت حریف را در هم شکستن)

امن و امان-بدون بیم و هراس

پاییدن-زیر نظر گرفتن-مراقبت

آب اندام-زیبا تن و خوش‌رو

اسب را گم کردن دنبال نعلش گشتن-اصل را از دست دادن و دنبال فرع گشتن

امان دادن-کسی را پناه دادن-از گناه کسی گذشتن
خربان-صاحب خر-خرکچی
تو خط چیزی بودن-در کاری وارد بودن-در کاری تحقیق کردن
پرنده پر نزدن در جایی-جایی دور افتاده و خلوت بودن

از آب درآوردن-عمل آوردن-انجام دادن

دَم دادن-دل دادن-جرات دادن-گستاخ کردن

 

دم به تله ندادن-با احتیاط رفتار کردن-خطر نکردن
به حساب کسی رسیدن-از کسی انتقام گرفتن-کار کسی را ساختن

حال کسی را گرفتن-کسی را ناراحت کردن-شادی کسی را به هم زدن

اخم و تخم(ترش‌رویی، کج‌خلقی)

آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!

به درد خوردن-مفید بودن-به کاری آمدن

چراغانی کردن-جشن گرفتن

ژست دادن-تنظیم وضع و حالت و قیافه برای عکس گرفتن

به قوزک پای کسی نرسیدن-در برابر کسی بسیار حقیر و ناچیز یودن
دلچرک-ناخوشایند-دارای اکراه

از خنده روده بر شدن-از شدت خنده بی‌حال شدن

حنای کسی رنگ نداشتن-اعتبار نداشتن-دارای نفوذ نبودن

اجاق(دودمان)

خودافتاده-عاجز-کسی که موجب بیچارگی خود باشد

خانه خمیر-نگا. خانه خراب

در پسی ماندن-عقب ماندن-موفق نشدن

توی روغن بودن نان کسی-رونق داشتن کار و بار کسی

دل دل کردن-تردید داشتن-دو دل بودن

از هفت خوان رستم گذشتن(موانع و مشکلات متعددی را پشت سر گذاشتن)

 

اُرس و پرس-پرسش و پاسخ
آب از دریا بخشیدن-از کیسه‌ی خلیفه بخشیدن

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

دِردو-سر زبان دار-ناقلا و زرنگ

بکسل کردن-چیزی را به دنبال خود کشیدن و بردن

 

تعزیه گردان-کسی که در امور همگانی دخالت می کند و سود خود را می برد.

باد به آستین انداختن-فخر فروختن-خودخواهی کردن

 
دختراندر-نادختری-دختری که از شوهر یا زن دیگری باشد
دور کسی گشتن-قربان صدقه ی کسی رفتن
آزار داشتن-انجام کاری به قصد اذیت دیگری-کرم داشتن

دستکاری-دست بردن در چیزی

 

خیک آسمان پاره شدن-کنایه از بارش تند و سیل آسا

کار شگفت‌انگیز کردن

پُز دادن-خودنمایی بی جا کردن-فیس آمدن

 

چارلا-چهار لا-چهار تو

خاک آلود-آلوده به گرد و غبار و خاک

بی بخار-بی خاصیت-بی عرضه-ناتوان

زنده بلا، مرده بلا-کسی که هم در زندگی و هم پس از مرگ موجب زنج و آزار مردم است

زیر اخیه کشیدن-زیر فشار گذاشتن

حال کسی را جا آوردن-نگا. حال آوردن

 
چشم کسی آب خوردن-امیدوار بودن-احتمال دادن

درقی-صدای افتادن چیزی بر زمین یا کوفتن چیزی به چیزی

 

تک پا-زمان کوتاه-در فرصتی بسیار اندک

جان من و جان شما-سوگند به جان من و شما

 
اشک تلخ-شراب-اشک عاشق

تپیدن-به زور و با پر رویی وارد جایی شدن
دلال بازی-به شیوه دلالان از راه مبالغه و دروغ کاری را بزرگ جلوه دادن-واسطه گری

جانور-کرم شکم و معده

از خجالت کسی در آمدن-محبت کسی را جبران کردن

تَپ تَپ-آواز خوردن چیزی به چیز نرم

دست نگاه داشتن-توقف کردن در انجام کار-معطل شدن و منتظر ماندن

چرند و پرند-پرت و پلا-حرف های مزخرف

 

بریدن پای کسی-دوباره به جایی نرفتن-دوباره کسی را راه ندادن

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

رگ و ریشه-خویشاوندان و بستگان

پاچین-دامن زنانه

دریافت-گرفتن-ادراک

جا انداختن-به سر جای خود آوردن

 

 

الدرم بلدرم کردن-بد و بیراه گفتن-ناسزا گفتن
آپارتی-زن بی‌حیا و بدزبان-سلیطه-پاچه‌ورمالیده

بار گردن کسی گذاشتن-کاری را به زور و اصرار به عهده ی کسی گذاشتن

دبه در آوردن-جر زدن-از قول خود سر باز زدن-اظهار پشیمانی کردن پس از عقد قرارداد

بد کاره-زن ولگرد و عصمت فروش

دَرَ ک-در کوچک-برای نشان دادن بی اعتنایی نسبت به رویدادی بد به کار می رود

تخم سگ-نوعی دشنام است مانند پدر سگ

ختم گذاشتن-مجلس ترحیم گذاشتن

اردنگ-تیپا-لگدی با نوک پا
دست به آب-داشتن ادرار-دستشویی-توالت
 

ریش توپی-ریش تپه

تبانی کردن-پنهانی پیمان بستن-ساخت و پاخت

خورش دل ضعفه داشتن-هیچ گونه خوردنی نداشتن
به کوری چشم کسی-بر خلاف میل کسی

جفتک زن-لگد زن

زدن به تور-به چنگ آوردن-تصاحب کردن

دار و دیزی-لوازم اندک و ناچیز و ارزان خانه

دو زار-دو هزار-دو قران-دو ریال
آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)
خاتم کاری-نشاندن استخوان در چوب برای نقش و نگار دادن

 

آب شدن-شرمنده شدن-رفتن آبرو-به فروش رفتن کالا

از چشم کسی برق پریدن(شدت ضربه‌ای را که به کسی وارد شده است نشان می‌دهد)

 

روی چشم-اطاعت می شود !
پُرتابل-قابل حمل

از دهان گنده‌تر حرف زدن-گفتن مطالبی که در حد گوینده نیست

به حرف کشیدن- به حرف آوردن کسی

 

خاطر جمع-مطمئن

حساب کهنه-نگا. حساب سوخته

بد آمدن-برخوردن به کسی-ناراحت شدن

از پشت کوه آمدن(بی‌خبر از آداب و رسوم بودن، دهاتی بودن)

اقل‌کم-دست‌کم-لااقل

انگشت خوردن(افسوس خوردن، پشیمان بودن)

دَدَر-بیرون-کوچه
خِرخِره-حلق-حلقوم

 

چرکمُرد-پر چرک و کثیف

آب برداشتن-هدف دیگری در پس کاری وجود داشتن

پر رودگی-پر گویی-پر حرفی

از خرس مویی کندن-از مردم خسیس چیزی درآوردن-هرچند ناچیز باشد
تو روی کسی ایستادن-شرم و حیا را کنار گذاشتن و با کسی مخالفت کردن

از سر نو-دوباره

دَمَغ-افسرده-ناراحت-خیت

بالا غیرتا-از راه جوانمردی و گذشت

چهار چوب-محدوده-قاب

دست ننه ات درد نکند-به تمسخر به کسی که کار نادرست کرده است می گویند

از قدیم ندیم‌ها(از گذشته‌های دور)
چپری آمدن-زود آمدن

ته ریش گذاشتن-کمی ریش بر صورت نگهداشتن
ترشیده-غذایی که فاسد و ترش شده است-دختر خانه مانده و شوهر نکرده

بی بند و بار-بی قید-بی اعتنا به آداب و رسوم

رقص شتری-رقصی که از روی قاعده نباشد-حرکات نابهنجار

چاقچور-شلوار گشاد و بلند و کف دار زنانه که آن را بر روی شلیته و تنبان می پوشیدند

زبان گزه رفتن-زبان گزیدن-لب به دندان گرفتن

زیر نویس-پادداشت پایین صفحه-پا نویس-نوشته ی زیر فیلم
تیپا کردن-با اردنگی بیرون کردن

آن‌ها را خانم زاییده، ماها را کلفت؟(چرا آن‌ها را بر ما ترجیح می‌دهند؟ چرا به ما اجحاف می‌کنند؟)
آفتاب از کدام طرف در آمده؟-چه عجب از این طرف‌ها؟!

آب شدن قند توی دل(لذت بسیار بردن)

داش-لوطی-مشدی

دو رو-لباسی که از هر دو طرف می توان آن را پوشید-آدم غیر صمیمی و فرصت طلب

زدن بر سر کسی-به کسی ستم روا داشتن-کسی را تحقیر کردن

تر و تازه-شاداب-شسته و رفته

خیت کردن-شرمنده کردن-کنفت کردن-بور کردن

حاشا و کلا-هرگز-ابدن-به هیچ وجه

پامال شدن-از بین رفتن

دَم ِ پَر کسی رفتن-نزدیک کسی رفتن-به کسی پناه بردن

پشت سر هم-پیاپی متوالی

به خون کسی تشنه بودن-کینه ی کسی را سخت در دل داشتن-با کسی سر جنگ داشتن

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

 

تو زرد از آب درآمدن-بی ارزشی یا فساد چیزی آشکار شدن
چرخ کسی را چنبر کردن-به اصرار کسی را به کار واداشتن-پیله کردن
جِر انداختن کسی را-اوقات کسی را تلخ کردن-خشمگین کردن کسی

تو پوزی زدن-تو دهنی زدن-با سخن تندکسی را نا امید کردن

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

حالا حالاها-مدت دراز

تنبان درآر-بی حیا-دریده

آتشی(تندخو، زودخشم)

بغ کردن-چهره درهم کشیدن-ترشرو شدن

چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

رقصیدن به ساز کسی-تابع سلیقه و خواست کسی بودن-از خود اراده ای نداشتن و از دیگری تبعیت کردن

چهار چنگول شدن-خشک شدن اعضای بدن

حسن سینه-چاک کسی که به سر و وضع خود توجه نمی کند
دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

رشته-موضوع و زمینه ی چیزی یا کاری: رشته تحصیلی-رشته ی افکار

زیر تشکی-رشوه

به غوره مویز شدن-آموزش ندیده و بی تجربه ادعا داشتن

با کسی تلیت شب جمعه خوردن-با کسی هم منفعت نبودن

دندان شکن-قاطع-محکم

دستک دمبک-بهانه-دستاویز-پاپوش

ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

دده مطبخی-آدم کثیف و بد بو
تاریک خانه-اتاق تاریک برای ظهور و چاپ فیلم

خالی بند-چاخان-دروغ گو

 

درز گرفتن-کوتاه کردن سخن-اصطلاح خیاطی برای کوتاه کردن اندازه ای در لباس

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

روی کسی را به زمین انداختن-درخواست کسی را رد کردن

به گرد کسی نرسیدن-بسیار عقب بودن از کسی-فاصله ی بسیار با کسی داشتن

توی گود نبودن-در متن موضوع نبودن-اطلاع دقیق نداشتن-در حاشیه بودن

 

دو پوسته-دو چیز به هم پیوسته

زیر جلی-پنهانی-آهسته

از حساب پرت بودن-در اشتباه بودن
پیر بی خواب-کسی که دیر یا کم بخوابد-کودک
خورد و خوراک-خوردنی-آذوقه

اوت کردن-بیرون انداختن-بیرون کردن

زیر دریایی-کشتی جنگی که می تواند در زیر آب حرکت کند

افتادن به گردن کسی-به کسی تحمیل شدن
پول پارو کردن-با رنج اندک پول بسیار به دست آوردن
زیر چاقی-مهارت

دوش گرفتن-زیر دوش ایستادن و خود را شستن

خاک اره-ریزه های چوب که پس از اره کردن آن بر زمین می ریزد