تصور کنین که با یه سردرد ناچیز از خواب بیدار شده و این درد واسه ده ها ادامه داشته باشه. یا این که یه روز که سوار ماشین هستین و به سمت محل کارتون می رید، به جای این که تماشاگر ترافیک روبروتون باشین، خطوطی موجدار و ستاره ها و لامپایی چشمک زن رو به جای خودروها ببینین.
از این بدتر هم شرایطیه که در اون، فرد دردی غیر قابل تحمل رو در سر خود حس می کنه طوری که ایشون ناخودآگاه و از روی درموندگی واسه آرامش درد سرش رو به دیوار می کوبد. اینا همه نمونه هایی واقعی و البته ترسناک از سردرد هستن که مردم هر روزه در سراسر جهان حس می کنن و دردی که فرد تحمل می کنه بسیار بالاتر از اون چیزیه که بشه با یه مُسکن ساده اونو حل کرد.
در واقع این سردردهایی که می تونن استرس زا و ضعیف کننده باشن بیشتر از ۱۵۰ نوع دارن؛ از یه سردرد عجیب ساده و کوتاه موسوم به «ساعت زنگدار» (به دلیل این که این نوع سردرد فرد رو از خواب بیدار می کنه به اون لقب «ساعت زنگدار» دادن) تا دردهای شناخته شده تری که ممکنه به میگرنایی با دووم بیشتر از یه ماه منجر شن. سردرد در میان عادی ترین مشکلات سیستم عصبی قرار داره که براساس گزارشای سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵ نصف مردم جهان رو تحت تاثیر قرار داده. به گفته دکتر پاتریک دی لیدن، رییس بخش عصب شناسی یکی از بیمارستانای آمریکا، این سردردها با التهاب فیبرهای عصبی در لایه های مغز شروع می شن.
با این وجود ریشه یابی دقیق خیلی از سردردها شدنی نیس چون با فاکتورهایی مانند رژیم غذایی،احساسات،ژنا و هورمونا در رابطه هستن.
سردرد خوشه ای
سردرد خوشه ای به وسیله خیلی از کارشناسان به عنوان دردناک ترین نوع سردرد شناخته می شه که در حدود یه نفر در هر هزار نفر در آمریکا رو تحت تاثیر قرار داده. این سردرد تو یه قسمت از سر شروع شده و درد اون در کسری از دقیقه به دردی غیرقابل تحمل تبدیل می شه و معمولاً هم با آبریزش بینی و قرمز شده و تورم چشم همراه س. دلیل این حمله دردناک مشخص نیس اما ممکنه ارثی و خانوادگی بوده و در خیلی از موارد هم مصرف الکل و یا بوهای تند مانند بوی عطر یا بوی بنزین باعث وقوع اونا می شه.
این نوع درد غیرقابل پیش بینی بوده و در فواصل وقتی کوتاه اتفاق افتاده و دردی غیر قابل تحمل میشه.
جاستین دولان، ۳۰ ساله اهل نیوجرسی که ۱۵ ساله با اینجور سردردی درگیره در این باره میگه:” [این سردرد] رو تنها میشه به عنوان حالتی مثل وارد کردن زیاد یه چاقوی داغ و کنه در پشت چشما توصیف کرد.
وقتی که سیکل این سردردهای خوشه ای شروع می شه دردش زندگی، روابط اجتماعی و خانوادگی و کار منو تحت تاثیر قرار میده”. دکتر تشامی مونتیث، استادیار عصب شناسی بالینی در دانشگاه میامی و عضو انجمن عصب شناسی آمریکا در این باره میگه:” دردی شدید مثل وارد شدن ضربات چاقو در این نوع سردرد هست که می تونه تا بیشتر از سه ساعت هم ادامه داشته باشه. این سردرد ممکنه چند بار در روز، تنها کمی قبل از این که به تختخواب می رید و بعضی وقتا هم در نیمه شب حدود ساعت ۴ رخ میدن”.
خیلی از کسایی که سردردهای خوشه ای رو تجربه کردن گفتن که تا وقتی که این حملات عصبی در اونا شروع شده درک درستی از واژه «درد» نداشتن طوری که به گفته دکتر مونتیث، باید الگوی عادی ۰ تا ۱۰ واسه نشون دادن درد رو واسه این نوع درد تغییر داده و بازنویسی کرد.
در حالی که بعضی بیماران این سردردها دو سه بار در سال رخ میدن یه سریای دیگه هم تا ۱۱ ماه از سال با این درد درگیرن. حتی گزارش شده که بعضی تموم سال این دردها رو تحمل کردن و تنها بین این سردردها ساعاتی فاصله وجود داشته.
هیچ درمانی واسه سردردهای خوشه ای وجود نداره و درمان نسبی اون بسیاری سخت تر از خوردن یه قرص مُسکن ساده س!.
در خیلی از موارد، درمان این سردردها شامل استنشاق اکسیژن خالص، تزریق سوماتریپتان (دارویی که واسه درمان میگرن به کار میره)، و یا استنشاق یه جور ماده بیحس کننده موضعیه که نشونه های درد رو آرامش میده. هم اینکه تازگیاً یه روش درمانی غیرتهاجمی به نام «VNS» (تحریک عصب واگوس) به وسیله سازمان غذا و داروی آمریکا تایید شده که با وارد کردن جریانی الکتریکی به گردن مریض، عصب واگوس رو فعال می کنه.
دستگاه مورد استفاده واسه این روش درمانی به اندازه یه گوشی موبایل بوده که روی گردن مریض قرار داده می شه که باعث آرامش درد ایشون می شه.
این وسیله در آزمایشای اولیه بسیار امیدبخش بوده اما باید تحقیقات کامل تری روی اثرات اون انجام گیرد.
دو نوع میگرن: بالاتر از سردرد
میگرنا در واقع عادی ترین شکلای جور واجور سردرد هستن و براساس گزارش سازمان بهداشت جهانی در سال ۲۰۱۵، بیشتر از ۳۰ درصد مردم جهان به این میگرنا گرفتار می شن.
میگرن سنتی همونیه که همیشه از اون سخن می گن : سردردی که حالتی مثل کوبیدن و تپیدن داره و باعث دیده شدن نورهایی در جلو چشمها شده و با تهوع و استفراغ همراه س. در بعضی از موارد این نوع میگرن به ایجاد شدن نورهایی نورانی در برابر چشمها منجر شده که گفتار، حرکات و درک تصویری فرد رو تحت تاثیر قرار میده. این نورهای نورانی ممکنه جدای از سردردهای عادی باشن اما در نتیجه همون محرکایی که باعث سردردهای میگرنی می شن به وجود میان که از اونا میشه به استرس، نورهای بسیار نورانی یا بی خوابی اشاره کرد.
در واقع در این نوع از میگرن، شخص در فضای دید خود نورهای نورانی و یا چراغای چشمک زنی رو میبینه که در بعضی موارد با دیدن امواج در هم و برهم یا چاله هایی در میدون دید همراه می شه.
این حالات ممکنه واسه چند دقیقه و یا چند ساعت باقی بمونن. در واقع در این نوع میگرن بیشتر شکایت ادما از مشکل در بیناییه تا سردرد. در اینجور مواردی ممکنه حالاتی مثل سکته در فرد اتفاق بیفته: یه طرف بدن بی حس شده و همزمان توانایی صحبت کردن از بین بره. با مصرف مُسکنای معمولی یا به کار گیری داروهای موسوم به تریپتان میشه این نوع میگرنا رو درمون کرده و در عرض چند ساعت به حالت عادی برگشت. میگرنای بدون حالت نورهای نورانی گسترش بیشتری داره و بین ۷۰ تا ۹۰ درصد افراد گرفتار به میگرن در این گروه قرار می گیرن.
نشونه اصلی این نوع سردرد احساس زنش متوسط یا شدید در ناحیه سره که می تونه با حرکت کردن شدید شدن شه و معمولاً فعالیتای روزمره فرد رو دچار مشکل می کنه.
به گفته پزشکان بهترین راه درمان میگرن اینه که از وقوع اون دوری کنیم، یعنی محرکای سردردهای میگرنی رو شناسایی کرده و از اونا دوری کنیم؛ محرکایی مانند کافئین، کم خوابی یا نبود فعالیتای بدنی. آخرین راه حل به کار گیری داروهای ضدالتهاب مانند آسپرین و ناپروکسنه.
خانوادگی بودن میگرن
میگرنا با ژنای بدن رابطه نزدیکی دارن اینجوری اگه سردردای میگرنی در خونواده شما شایع باشه امکان این که شمام به میگرن گرفتار شید زیاده. به گفته پزشکان هنوز این ژنا شناسایی نشده ان و این ژنا می تونن شخص رو در برابر دردهای میگرنی آسیب پذیرتر کنن. علاوه بر این، اینجور ژنایی ممکنه باعث ناخوشی فرد پس از سوار شدن طولانی بر هواپیما یا کشتی، تهوع و حتی سرگیجه شن. معمولاً در این افراد سیستم گوارشی متقاوت بوده و پوست هم واکنشای متفاوتی نسبت به دیگر آدما به محرکا نشون میده.
دردهایی به درازای یه دهه
میگرنا معمولاً میان و می رن اما بعضی از سردردها خیال رفتن ندارن. نوع نادری از سردرد که می تونه ماه ها و یا حتی چند سال ادامه داشته باشه، سردرد جدید دائمی روزانه اسمشه. این نوع سردرد در واقع یه روز شروع شده و دیگه پایانی نداره. مریضایی که به این سردرد گرفتار می شن می تونن روز شروع اون و کاری که در اون زمان در حال انجام دادن بودن رو به یاد بیارن چون این سردرد بسیار عجیب و غیرمعموله. این نوع سر درد ممکنه بعد از سه یا شش ماه از بین بره و یا ده ها ادامه داشته باشه.
دلیل اصلی این سردردها مشخص نشده اما در بعضی از افراد یه تجربه دردناک عاطفی یا شوک باعث شروع این سردردها می شه.
هیچ درمان خاصی واسه این نوع از سردرد وجود نداره و یافته های داروهای استفاده شده از شخصی به شخص دیگه متفاوت میشه اما تحقیقات نشون داده که به کار گیری داروهایی مانند آمیتریپتیلین، گاباپانتین و پرگابالین تاثیری نسبی بر کاهش درد در این سردردها داره.
معمولاً در درمان این نوع سردردها باید از مصرف مُسکنای روزانه دوری کرد چون اینجور داروهایی ممکنه باعث سردردهای به وجود اومده به وسیله زیاده روی در مصرف دارو شن.
سردردهای به وجود اومده به وسیله سوء مصرف یا زیاده روی در مصرف دارو
این نوع یکی از عادی ترین عوامل سردردهای طولانی هستش که بین یک تا دو درصد از مردم جهان رو تحت تاثیر قرار میده. اینجور سردردی در نتیجه استفاده افراطی و غیر اصولی از داروهای آرامش درد مانند پاراستامول، کدئین و تریپتانا اتفاق می افته. این نوع سردرد ممکنه اگه فرد هفته ای بیشتر از دو سه بار و یا بیشتر از ۱۰ روز در ماه از داروهای مُسکن سردرد استفاده کنه به وقوع ملحق شه.
در واقع وقتی که دُز داروی مُسکن دیگه جوابگو نیس سردردها برمی گردن و فرد مجبور می شه که مقدار بیشتری از اون دارو رو در هر نوبت استفاده کنه.
اینجوری زیاده روی در مصرف داروهای مُسکن باعث می شه که اونا کارآیی خود رو در آرامش درد از دست داده و خود هم باعث سردرد شن. تنها راه واسه نابود کردن این نوع سردردها متوقف کردن به کار گیری داروهای مُساکنان. این کار رو میشه یهو و یا به صورت کم کم انجام داد.
سردردها در شکلا و شدتای متفاوتی رخ میدن، از سردرد شدید و مانند ضربه چاقو تا دردهای ملایم اما طولانی. واسه این که از سردردهای عادی جلوگیری کنین بهتره خوب بخوابین، از نوشیدن کافئین دوری کنین و هر هفته مقداری ورزش کنین. اگه سردرد شما بسیار غیرطبیعیه حتماً به دکتر مراجعه کنین.
